Long COVID

Kobieta z bólem - przeciążenie mięśni szyi

Przechorowałeś COVID i wciąż czujesz zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia koncentracji i uwagi, problemy z pamięcią? Nie czujesz smaku i zapachu, wypadają Ci włosy? A może uciążliwe objawy utrzymują się już dłużej niż 3 miesiące?  U większości osób dolegliwości mijają, wraz z ostatnimi objawami infekcji, ale u niektórych mogą utrzymywać się dłużej: tygodnie, miesiące, a nawet lata lub nawrócić w krótkim okresie po ustąpieniu.

To objawy Zespółu Długiego COVID („Long COVID”) lub zespołu poCOVIDowego (post COVID)

Objawy

Wśród Pacjentów szukających pomocy z powodu niewyjaśnionych dolegliwości po przechorowaniu COVID:

  • 58% zgłasza uporczywe zmęczenie i uczucie rozbicia
  • 44% skarży się na pojawienie się lub  nasilenie bólów głowy i migren
  • 27% podaje objawy mgły mózgowej -  zaburzenia pamięci i koncentracji
  • 25% skarży się na utratę włosów

Inne, nie mniej dokuczliwe objawy  z którymi zgłaszają się pacjenci to:

  • depresja,
  • lęki,
  • kołatania serca,
  • silne napady zawrotów  przy ruchach głową.

Symptomy tej choroby wpływają na wiele narządów i układów. Pełna lista objawów związanych z zakażeniem wirusem znajduje się obok.

Ważne: u każdej z osób Long COVID może objawiać się w inny sposób.

Objawy long-COVID

  • duszność (uczucie braku powietrza) wysiłkowa lub spoczynkowa;
  • kaszel;
  • zmęczenie i osłabienie, w tym Zespół Przewlekłego Zmęczenia (CFS);
  • trudności w myśleniu, koncentracji, zapamiętywaniu, tzw. „mgła mózgowa”;
  • zaburzenia funkcji poznawczych: orientacji, oceny rzeczywistości i przetwarzania informacji;
  • stany lękowe, zmartwienie, obniżenie nastroju, utrata zainteresowań, depresja;
  • Zespół Stresu Pourazowego (PTSD);
  • kołatanie serca, odczuwanie nieregularnego bicia serca;
  • zapalenie mięśnia sercowego;
  • Zespół Posturalnej Tachykardii Ortostatycznej (POTS) objawiający się wysokim tętnem nawet przy wykonaniu minimalnej aktywności i zmianach pozycji, np. wstawanie;
  • ból w klatce piersiowej, głowy, stawów, mięśni, brzucha lub innych okolic;
  • biegunka;
  • drętwienie kończyn, mrowienie, pieczenie lub palenie (tzw. parestezje);
  • zaburzenia węchu lub smaku;
  • katar;
  • bezsenność i inne problemy ze snem, w tym tzw. bezdech senny
  • gorączka;
  • światłowstręt, inne zaburzenia widzenia;
  • obfite wypadanie włosów  - nawet kilka miesięcy po wystąpieniu COVID-19;
  • brak apetytu;
  • wysypki skórne (np. pokrzywka);
  • zaburzenia cyklu miesiączkowego.

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Long COVID rozpoznajemy, kiedy po trzech miesiącach od ustąpienia objawów zakażenia wirusem SARS-CoV-2 ujawnia się co najmniej jedna dolegliwość, której nie można wyjaśnić żadną inną chorobą. Dolegliwość ta musi utrzymywać się przez co najmniej dwa miesiące. Objawy mogą pojawić się już w trakcie choroby i utrzymywać się po wyzdrowieniu, lub mogą pojawić się dopiero po ustąpieniu objawów infekcji.

WHO zastrzega jednak, że w miarę rozwoju badań definicja Long COVID może się zmienić.

Skąd bierze się zespół długiego COVID (Long COVID)?

Obserwacje specjalistów wskazują na trzy zasadnicze czynniki, które sprzyjają takiemu rozwojowi infekcji:

Przewlekły stan zapalny w organizmie spowodowany rozregulowaną funkcją układu odpornościowego i układu nerwowego.

U osób z Long COVID występują objawy przewlekłej dysfunkcji układu odpornościowego wywołane przez wirusa SARSCov2. Przyczyniają się do wywołania długiego łańcucha objawów w całym organizmie, co tłumaczy fakt, że nasze ciało wciąż walczy z pozostałościami wirusa nadal obecnymi w organizmie. Wirus ten w początkowej fazie choroby rozprzestrzenia się w zawrotnym tempie, a jego materiał genetyczny pozostaje w tkankach jelit, w węzłach chłonnych, czy w innych organach przez długi czas powodując przewlekły stan zapalny tkanek. To powoduje, że organizm musi walczyć z wirusem przez bardzo długi czas.

 Obecność specyficznych przeciwciał.

Naukowcy dowiedli, że wirus SARS-CoV-2 może wywoływać trwałą i szkodliwą dla nas odpowiedź naszego układu odpornościowego. W toku prowadzonych badań wykryto przypadki, kiedy organizm produkuje bardzo wysoką liczbę przeciwciał, które omyłkowo wciąż atakują tkanki własnego organizmu. Dzieje się tak nawet przez wiele miesięcy od zachorowania na COVID-19.

Byłem szczepiony 3 razy. Czy szczepienia ochronią mnie przed zespołem długiego COVID?

Analizy na całym świecie są wciąż w toku, ale wskazują one jednak, że szczepienia chronią tylko częściowo przed wystąpieniem długiego covidu. (https://www.nature.com/articles/d41586-022-01453-0)

Dlaczego tak się dzieje?

Większość objawów ma powiązane ze sobą przyczyny fizjologiczne. Stany lękowe czy depresja po-covidowa wpływa na poziom energii na co dzień, jakość snu, pamięć czy koncentrację. Bóle stawów i mięśni mogą pogorszyć samopoczucie. Utrata apetytu lub łaknienie na węglowodany (w tym słodycze) mogą być wynikiem zaburzeń hormonalnych i neurofizjologicznych. Jeden objaw może zapoczątkować kaskadę pozostałych problemów. Niestety, mechanizm tego jak wirus Sars-Cov-2 i przejście COVID-19 wpływa długotrwale na organizm jest obecnie obiektem intensywnych badań, lecz mechanizm tego w jaki sposób pojawiają się takie objawy pozostaje wciąż nieznany.

Najnowsze badania pokazują że u pacjentów, którzy przechorowali COVID-19, przez kolejne miesiące utrzymuje się bardzo wysoka aktywność układu odpornościowego, finalnie prowadząc do pojawienia się markerów towarzyszących starzeniu oraz tzw. stanowi wyczerpania, wraz z elementami chronicznego stanu zapalnego. To bardzo poważne i niekorzystne zaburzenie funkcji organizmu. Dotyczy to zwłaszcza osób, u których przebieg infekcji był średni lub ciężki. Długotrwałe objawy mogą jednak dotyczyć wszystkich rekonwalescentów, nawet tych którzy infekcję przeszli w formie bardzo łagodnej.

Badania wykazują, że niektóre parametry dotyczące funkcjonowania układu odpornościowego są nieprawidłowo zmienione nawet pół roku po infekcji, co oznacza, że przez bardzo długi czas organizm nie jest w stanie powrócić do stanu wyjściowego sprzed infekcji, jeżeli taki powrót w ogóle jest możliwy. Naukowcy wskazują, że badaniami, diagnostyką i potencjalnym leczeniem powinno się objąć wszystkie osoby z objawami zespołu post-COVID, nie tylko te, które przeszły ciężką formę choroby.


Gdy powyżej wymienione objawy utrzymują się u Ciebie dłużej niż jeden miesiąc, ważne abyś nie lekceważył objawów i szukając pomocy u właściwego specjalisty zgłosił się na wizytę i podjął odpowiednie leczenie.

Jak długo trwa powrót do zdrowia po COVID-19?

Czas potrzebny do wyzdrowienia z zespołu długiego COVID-19 jest dla każdego różny i zależy m.in. od wyjściowego stanu zdrowia, stanów zapalnych toczących się w organizmie, diety, stylu życia, a nawet predyspozycji genetycznych. 

Wiele osób czuje się lepiej w ciągu kilku dni lub tygodni, a większość w pełni zdrowieje przed upływem 12 tygodni. Jednakże u niektórych objawy mogą utrzymywać się dłużej, dlatego bardzo ważna jest konsultacja lekarska, w trakcie której lekarz będzie mógł zlecić badania i wdrożyć odpowiednie leczenie oraz suplementację wspierającą powrót do zdrowia.

Badania dla osób po infekcji wirusem SARS-CoV-2

Stan zdrowia organizmu po przejściu COVID-19 pomagają określić badania laboratoryjne. To dzięki nim lekarz jest w stanie zidentyfikować zaburzenia pracy poszczególnych narządów, ocenić ich stopień oraz dobrać terapię, która przyczyni się do poprawy samopoczucia.

Badania laboratoryjne, które warto wykonać po przejściu infekcji wirusem SARS-CoV-2, to:

  • morfologia krwi - badanie pozwalające ocenić jakość i ilość komórek krwi;
  • d-dimery, ilościowo - wskaźnik istotny dla oszacowania ryzyka epizodów zatorowo-zakrzepowych;
  • elektrolity
  • CRP i OB - markery stanu zapalnego toczącego się w organizmie;
  • kreatynina i mocznik- parametry umożliwiający ocenę funkcjonowania nerek;
  • próby wątrobowe (ALAT, ASPAT, GGTP) - badanie enzymów wątrobowych, dające obraz pracy komórek wątrobowych.
  • dehydrogenaza mleczanowa (LDH) - wskaźnik uszkodzenia tkanek.
  • witamina D – kluczowa witamina dla m.in. odporności, zdrowych kości i dobrego samopoczucia psychicznego.

Diagnostykę dobrze jest uzupełnić również badaniami takimi jak:

  • rentgen płuc
  • EKG, a w razie potrzeby kardiolog może zalecić Holter czy echo serca.
  • spirometria

Z czym bywa mylony Long COVID?

Ze względu na szeroki zakres objawów Long COVID może być mylony z wieloma chorobami neurologicznymi, psychiatrycznymi, serca i układu krążenia i oddechowego. Począwszy od klasycznych objawów COVID-19 takich jak osłabienie, zaburzenia smaku i węchu, Long COVID może przejawiać się innymi dolegliwościami, które nigdy wcześniej nie występowały. Jeżeli wcześniej stan naszego zdrowia nie budził zastrzeżeń , a teraz już dłużej niż dwa miesiące doświadczasz niepokojących objawów, których nie można wyjaśnić inną zdiagnozowaną chorobą bądź innymi przyczynami, zgłoś się na konsultację w celu szczegółowego zdiagnozowania przyczyn tych dolegliwości.

Jak działa blokada zwoju gwiaździstego?

Zwoje gwiaździste, które są pęczkami nerwów należącymi do części współczulnej autonomicznego układu nerwowego leżą na szyi po obu stronach krtani. W uproszczeniu można powiedzieć, że jego funkcją generowanie reakcji „walki lub ucieczki” i przekazywanie jej do całego ciała – min. przyśpieszenie pracy serca, przyśpieszenie oddechu, wyrzut kortyzolu i adrenaliny.  Blokując aktywność nerwów związanych ze współczulnym układem nerwowym  możemy skutecznie łagodzić objawy, takie jak przewlekły niepokój, objawy zespołu stresu pourazowego lub ból głowy, szyi, ramion i górnej części klatki piersiowej. Jednym ze skutków zablokowania zwojów gwiaździstych jest zwiększony napływ krwi do mózgu i jego lepsze natlenienie i odżywienie.

W uproszczeniu można powiedzieć, że pobudzony układ współczulny wywołuje nadreaktywność układu odpornościowego – min. „burzę cytokinową” – to takie hiper-zapalenie, skutkując kolejnymi uszkodzeniami tkanek, co z kolei wywołuje reakcję stresową, stymulując układ współczulny prowadząc do błędnego koła patologicznej kaskady, wzajemnie napędzających się reakcji.

Najnowsze badania nad zastosowaniem blokad zwoju gwiaździstego w leczeniu long COVID i zespołu stresu pourazowego pokazują, że czasowe znieczulenie blokadami nerwów w zwoju gwiaździstym, powstrzymuje stymulację ciała migdałowatego powodując „restart” systemu. Ciało migdałowate to struktura w mózgu generująca uczucie lęku i paniki, a w konsekwencji reakcję stresową organizmu, co pobudza kaskadę stanu zapalnego. Wykonując „reset” przerywamy błędne koło samonapędzających się reakcji wyniszczających organizm.

Rozpocznij leczenie
 UMÓW WIZYTĘ

METODY, KTÓRE STOSUJEMY W LECZENIU long COVID

Co jeszcze leczymy?

Zajmujemy się diagnostyką, leczeniem i profilaktyką bólu,  bólu głowy i migren oraz objawów towarzyszących.

Co leczymy - klasterowe bóle głowy
Klasterowe bóle głowy
Klasterowe bóle głowy
Co leczymy - ból szyi i ramienia
Ból szyi i ból ramienia
Ból szyi i ból ramienia
Co leczymy - migrena
Migrena
Migrena
Co leczymy - neuralgia potyliczna
Neuralgia potyliczna
Neuralgia potyliczna
Co leczymy - neuralgia trójdzielna
Neuralgia trójdzielna
Neuralgia trójdzielna
Co leczymy - polekowe bóle głowy
Polekowe bóle głowy
Polekowe bóle głowy
Co leczymy - uciśnięcie i podrażnienie nerwów
Uciśnięcie i podrażnienie nerwów
Uciśnięcie i podrażnienie nerwów
Co leczymy - tężyczka
Tężyczka
Tężyczka
Co leczymy - zespół stresu pourazowego
Zespół Stresu Pourazowego
Zespół Stresu Pourazowego
Co leczymy - zaburzenia snu
Zaburzenia snu
Zaburzenia snu
Co leczymy - depresja
Depresja
Depresja